Op 22 mei 2019 werd ‘De WET van 13 april 2019 tot wijziging van het koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en het gebruik van de openbare weg teneinde de regeling "alle fietsers tegelijk groen" in te voeren’ gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Deze wet wijzigt de Wegcode en dit met inwerkingtreding vanaf 31 mei 2019. BlueConnect-redactielid Arvid Van Parys somt voor u hieronder de verschillende wijzigingen op.
1. Uitbreiding van het begrip “fiets”
Door een uitbreiding van de definitie van een fiets werd het probleem aangepakt waarbij drie- en vierwielers, waaronder de steeds populairder wordende bakfietsen, op minder bescherming en rechten konden rekenen dan de gewone fietser op twee wielen. Art. 2.15.1 Wegcode omschreef namelijk enkel de rijwielen en verwees hierbij naar een fiets als voorbeeld zonder deze verder te definiëren. Wanneer men kijkt naar de betekenis van een fiets in de Nederlandse taal dan blijkt deze slechts over twee wielen te mogen beschikken.
Bijgevolg bleken alle artikels in de Wegcode waarbij verwezen werd naar een fiets enkel van toepassing te zijn op rijwielen met twee wielen, waardoor ondermeer de (drie- of vierwielige) bakfietsen en de driewielers voor mensen met een beperking buiten de boot vielen. Voortaan worden drie- en vierwielers die een breedte hebben van maximum 1 meter gelijkgesteld met een fiets.[1] Door deze wijziging worden de rijwielen met meer dan twee wielen, zonder limitatief te willen zijn, nu ook toegelaten op volgende plaatsen:
- tegen de richting in een éénrichtingsstraat (onderbord M2);
- bij “uitgezonderd plaatselijk verkeer”, bepaald in artikel 2.47. van de wegcode;
- in voetgangerszones aangeduid met een verkeersbord F103;
- op voorbehouden wegen aangeduid met een verkeersbord F99a en F99b;
- op delen van de openbare weg aangeduid met een verkeersbord D9 en D10.
Het begrip van een drie- of vierwieler zonder motor (al dan niet met een maximale breedte van 1m) blijft echter bestaan. Zo wordt er wat betreft de lading[2] en de verlichting[3] nog steeds naartoe verwezen. Ook hebben bestuurders hiervan volgens artikel 9.1.2.1° vierde lid nog steeds de keuze om al dan niet het fietspad te volgen, hoewel dit in wezen verplicht is voor fietsers.[4]
2. Verhogen leeftijd fietser op het trottoir
Fietsers jonger dan 10 jaar mogen vanaf nu in alle omstandigheden de trottoirs en verhoogde bermen volgen. Voorheen was dit beperkt tot fietsers jonger dan 9 jaar.[5] De passage waarbij zij andere weggebruikers niet in gevaar mogen brengen werd geschrapt, gezien de algemene bepalingen reeds voorschrijven dat alle weggebruikers dubbel voorzichtig moeten zijn ten aanzien van de andere weggebruikers, in het bijzonder de meest kwetsbare.[6] Ook de voorwaarde dat de jonge fietser met een zogenaamde kinderfiets[7] moet rijden werd verwijderd.
3. Vierkant groen voor fietsers en voetgangers
Diverse wijzigingen zorgen ervoor dat voortaan kan voorzien worden in zogenaamd ‘vierkant groen’ voor fietsers en voetgangers. Dit zorgt ervoor dat men in alle richtingen in een beweging kan oversteken, terwijl het ander gemotoriseerd verkeer voor een rood licht zal staan. Het moet tevens de veiligheid van overstekende fietsers en voetgangers verhogen en bijdragen tot het creëren van conflictvrije kruispunten. Uit de bespreking van het wetsvoorstel blijkt dat het geen algemeen toepasbare maatregel betreft. De randvoorwaarden voor het toepassen van het vierkant groen zijn ondermeer een compact kruispunt, de aanwezigheid van een belangrijke hoeveelheid aan fietsers, een maximale snelheid van 50 km/u en de verplichting voor bestuurders van bromfietsen om de rijbaan te volgen. Het verschil qua snelheid met fietsers is namelijk te groot.
Het vierkant groen zal enkel van toepassing zijn voor fietsers wanneer slechts het verlicht silhouet van de fiets omringd wordt door (groene) pijlen[8], en eveneens voor voetgangers wanneer ook dit silhouet voorzien wordt van deze pijlen.[9] Is enkel het silhouet van de voetgangers omringd door de groene pijlen dan zal het uiteraard enkel van toepassing zijn voor de voetgangers en niet voor de fietsers.
Wanneer het silhouet van een fietser of voetganger omringd wordt door oranje of rode pijlen dan zal de klassieke betekenis van deze kleuren van toepassing zijn op het verkeer in alle richtingen voor deze weggebruikers.
4. Oranjegeel knipperend licht met fietssilhouet en knipperende pijl
Wanneer een bijkomend oranjegeel knipperend licht met een fietssilhouet en met een oranjegele knipperende pijl tegelijk met een rood licht of een oranjegeel licht brandt, betekent dit dat fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen alleen in de richting die door de pijl wordt aangeduid mogen verder rijden, op voorwaarde dat voorrang verleend wordt aan de bestuurders die op regelmatige wijze uit andere richtingen komen en aan voetgangers.[10] Het verschil met een bord B22 of B23 is dat bij deze laatste enkel voorbij het rode licht mag gereden worden en dat deze enkel geldig is voor fietsers. Het oranjegeel knipperend licht met fietssilhouet en voorzien van een pijl, geldt zowel bij rood als oranjegeel licht en zowel voor fietsers alsook voor bestuurders van tweewielige bromfietsen.
5. Hogere snelheid voor gemotoriseerde voortbewegingstoestellen
De maximale snelheid van de gemotoriseerde voortbewegingstoestellen wordt verhoogd van 18 tot 25km/u. Het gaat hier meer bepaald om de door de constructie bepaalde maximumsnelheid[11]. Hiermee is men in overeenstemming met een (weliswaar nog niet goedgekeurde) Europese norm[12], die door veel fabrikanten reeds wordt gehanteerd. De vraag stelt zich wat nog het wezenlijk verschil is met een bromfiets klasse A, hoewel men bij deze laatste volgens de Wegcode bijvoorbeeld wel een helm moet dragen. Tevens blijft het zo dat, indien men sneller dan stapvoets rijdt, men gelijkgesteld wordt met een fietser[13] en niet met een bromfiets klasse A.
Door de wetgever werden enkele voorbeelden opgesomd van gemotoriseerde voortbewegingstoestellen, namelijk elektrische rolstoelen, elektrische rolwagens voor personen met een verminderde mobiliteit, gemotoriseerde autopeds en zelfbalancerende een- of tweewielige elektrische toestellen.
6. Zijdelingse afstand
Elke bestuurder moet voortaan een zijdelingse afstand van 1,5m laten ten aanzien van een voetganger die zich buiten de bebouwde kom op de rijbaan bevindt. Binnen de bebouwde kom blijft dit beperkt tot 1m.[14] Wanneer deze afstand niet kan worden gerespecteerd moet de bestuurder stapvoets rijden en zo nodig stoppen.
Een gelijkaardige bepaling werd in het leven geroepen voor bestuurders van auto’s en motorfietsen ten aanzien van de fietsers en de bromfietsers. Wanneer deze laatste zich op de rijbaan bevinden buiten de bebouwde kom dan zal de zijdelingse afstand tussen beiden eveneens 1,5m moeten bedragen. Ook hier blijft deze afstand binnen de bebouwde kom evenwel beperkt tot 1m.[15]
7. Afstand tot een oversteekplaats voor voetgangers
Voetgangers dienden vroeger gebruik te maken van een oversteekplaats voor voetgangers wanneer er zich een bevond op een afstand van minder dan 30m. Vanaf 1 juni zal deze afstand ingekort worden tot 20m.[16]
8. Speed pedelecs mogen naast elkaar rijden
Ook de bestuurders van speed pedelecs die de rijbaan volgen mogen voortaan met twee naast elkaar rijden, behalve wanneer het kruisen niet mogelijk is of buiten de bebouwde kom bij het naderen van een achteropkomend voertuig. Zij worden wat deze regel betreft aldus gelijkgesteld met de fietsers.[17] Dit is bijzonder, gezien dergelijke toelating niet van toepassing is op de bestuurders van bromfietsen klasse A en B.
[1] Art. 2 tot wijziging van Artikel 2.15.1. Wegcode
[2] Art. 46 Wegcode
[3] Art. 82 Wegcode
[4] Art. 9.1.2.1° eerste lid
[5] Art. 4 tot wijziging van Artikel 9.1.2. 5° Wegcode
[6] Art. 7.1 tweede lid en art. 7.2 Wegcode
[7] Fiets waarbij de wielen een diameter hebben van ten hoogste 500mm
[8] Art. 10 betreffende de toevoeging van Artikel 61.1. 7° Wegcode
[9] Art. 10 betreffende de toevoeging van artikel 61.1. 8° Wegcode
[10] Art. 9 betreffende de toevoeging van artikel 61.1. 9° Wegcode
[11] Art. 3 tot wijziging van artikel 2.15.2. Wegcode
[12] EN 17128/2017
[13] Art. 7bis tweede lid Wegcode
[14] Art. 5 tot wijziging van artikel 40.7
[15] Art. 6 tot wijziging van artikel 40ter
[16] Art. 7 tot wijziging van artikel 42.4.1.
[17] Art. 8 tot wijziging van artikel 43.2
